รองศาสตราจารย์ ดร.คุณหญิงวินิตา ดิถียนต์ เป็นนักประพันธ์นวนิยายชาวไทย นามปากกาที่เป็นที่รู้จัก คือ แก้วเก้า, ว.วินิจฉัยกุล, รักร้อย, ปารมิตา, วัสสิกา, อักษรานีย์ และเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2547
ว.วินิจฉัยกุล หรือ “แก้วเก้า” มีชื่อจริงว่า รองศาสตราจารย์ ดร. คุณหญิงวินิตา (วินิจฉัยกุล) ดิถียนต์ เป็นศิษย์เก่าโรงเรียนมาแตร์เดอีวิทยาลัย และโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา จบปริญญาตรีจากคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รุ่นที่ 34
ศึกษาต่อที่สหรัฐอเมริกา จนจบปริญญาเอกสาขาหลักสูตรและการสอน(วรรณคดี)จาก University of Northern Colorado สหรัฐอเมริกา เคยรับราชการที่คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร เป็นเวลา 25 ปีก่อนลาออกเพื่อรับบำนาญ มีตำแหน่งทางวิชาการเป็นรองศาสตราจารย์ระดับ 9
เคยเป็นอาจารย์พิเศษ สอนวิชาการแปลให้นักศึกษาปริญญาโทของสถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมแห่งเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล ตั้งแต่พ.ศ. 2538-2553
เป็นผู้ดูแลเว็บไซต์ชื่อ www.reurnthai.com ซึ่งให้ความรู้ทางภาษา วัฒนธรรม วรรณคดี ประวัติศาสตร์ และความรู้รอบตัวด้านอื่นๆ โดยใช้นามแฝงว่า “เทาชมพู” ซึ่งมีที่มาจากสีของคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เป็นนักวิชาการ นักวิจารณ์ นักแปลและนักเขียนในนามปากกา ว.วินิจฉัยกุล และ แก้วเก้า ได้รับรางวัลด้านผลงานประพันธ์ จากภาครัฐและเอกชน 23 รางวัล เช่น รัตนโกสินทร์ สองฝั่งคลอง นิรมิต ราตรีประดับดาว บูรพา มาลัยสามชาย ฯลฯ ในจำนวนนี้ นวนิยายเรื่อง “รัตนโกสินทร์” ได้รับการยกย่องเป็นวรรณกรรมแห่งชาติ
เคยเป็นอนุญาโตตุลาการของกรมทรัพย์สินทางปัญญา เป็นประธานกรรมการตัดสินรางวัลวรรณกรรมซีไรต์ ประเภทนวนิยาย ปัจจุบันเป็นที่ปรึกษาของคณะอนุกรรมาธิการกิจการเด็ก เยาวชน และผู้สูงอายุฯ สภานิติบัญญัติแห่งชาติ เป็นที่ปรึกษาให้มูลนิธิต่อต้านการทุจริต (ANTI-CORUPTION FOUNDATION) และที่ปรึกษา พิพิธภัณฑ์และหอจดหมายเหตุการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (พิพิธภัณฑ์ต้านโกง Anti Corruption Museum)
(ใช้นามปากกา วัสสิกา, รักร้อย, ปารมิตา แต่เมื่อรวมเล่มแล้วจึงเปลี่ยนมาเป็น ว.วินิจฉัยกุล ยกเว้นเรื่อง จันทรคราส ที่ยังคงใช้ ปารมิตา)
นอกจากนี้ ยังแต่งเพลงให้กับวงดนตรีสุนทราภรณ์ เช่น ชาวช้อป, ชาวเรือ, แทบทิพย์เทวี, ถวายสัจจา, สุนทราภรณ์สุนทรสนาน ฯลฯ
๑. บุคคลดีเด่นทางด้านอนุรักษ์มรดกไทยสาขาภาษาและวรรณกรรม เนื่องในปีอนุรักษ์มรดกไทย สาขาภาษาและวรรณกรรม พ.ศ. ๒๕๓๗ (The Thai National Heritage Preservation Award)
๒. บุคคลดีเด่นทางด้านวัฒนธรรม สาขาวรรณศิลป์ ของสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. ๒๕๔๐(The Thai National Culture Award)
๓. รางวัลพระเกี้ยวทองคำ นิสิตเก่าดีเด่นของคณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ ประจำปี พ.ศ. ๒๕๔๔
๔. รางวัลเกียรติคุณเซอร์เวียม หรือ Angela Award ของชมรมศิษย์อุร์สุลิน แห่งประเทศไทย ในฐานะศิษย์เก่าโรงเรียนมาแตร์เดอีวิทยาลัย ที่ได้รับใช้สังคมอย่างมีคุณภาพ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๗
๕. ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ (National Artist) พ.ศ. ๒๕๔๗
๖. ครอบครัวประชาธิปไตยตัวอย่าง(ครอบครัว’ดิถียนต์’ สมพันธ์-คุณหญิงวินิตา ดิถียนต์) ประจำปี ๒๕๔๘ จากคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ
๗. เป็นชาวต่างชาติคนแรก ที่ได้รับปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (Doctor of Humane Letters) จากสภามหาวิทยาลัย University of Northern Colorado สหรัฐ อเมริกา ประจำปีพ.ศ. 2548 ในฐานะศิษย์เก่า ที่ได้สร้างผลงานวรรณกรรมจนได้รับรางวัลระดับชาติเป็นจำนวนมาก และนำชื่อเสียงมาให้มหาวิทยาลัย
๘. แม่ดีเด่น ของกรุงเทพมหานคร ประจำปี พ.ศ. ๒๕๕๐
๙. รางวัลสุรินทราชา นักแปลอาวุโสดีเด่นของสมาคมนักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๕๑
๑๐. ศิษย์เก่าดีเด่น (Honored Alumna) ของ University of Northern Colorado เมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๒
๑๑. รางวัลปาฐกถาศิลป์ พีระศรี ประจำปี 2557 ประกอบด้วยเหรียญเกียรติคุณศิลป์ พีระศรี และเกียรติบัตร
๑๒. รางวัลเชิดชูเกียรติ งานวรรณกรรมประจำเขต ของกรุงเทพมหานคร จากนวนิยายเรื่อง “สองฝั่งคลอง”(เขตคลองสาน) “จากฝัน สู่นิรันดร”(เขตลาดพร้าว) และ “บูรพา”(เขตธนบุรี) พ.ศ. ๒๕๕๗